Farmakologiczne leczenie alkoholizmu

Czy istnieją leki na alkoholizm? Wielu uzależnionych zadaje sobie to pytanie i z nadzieją szuka twierdzącej odpowiedzi. Współczesna medycyna opracowała już kilka takich rozwiązań, które mogą wspomagać leczenie uzależnienia od alkoholu. „Wspomagać” jest tu słowem kluczowym, ponieważ nie istnieją żadne magiczne tabletki, które sprawią, że nałóg całkowicie znika.

Kiedy warto sięgnąć po leki?

Podstawą leczenia uzależnienia od alkoholu jest psychoterapia lub różne formy samopomocowe, takie jak przystąpienie do wspólnoty Anonimowych Alkoholików. To przypadłość, za którą odpowiadają głównie mechanizmy naszej psychiki, stąd nie wynaleziono dotąd leku, który z powodzeniem, trwale leczyłby alkoholików. Na rynku farmaceutycznym istnieją jednak preparaty, które swym działaniem mogą wspierać abstynencję. Ich główne działanie polega na zmniejszaniu przyjemności powodowanej przez picie lub na wywoływaniu przykrych objawów związanych ze spożyciem alkoholu.

Leczenie farmaceutyczne wprowadza się przede wszystkim u tych pacjentów, którzy samą psychoterapią nie są w stanie ograniczyć ilości wypijanych trunków. Wówczas wciąż tkwią w błędnym kole, obracając się wśród mechanizmów iluzji i zaprzeczeń i nie są w stanie podjąć rzetelnej pracy nad sobą, która da długofalowe efekty. Leki stosuje się również u pacjentów, których ogólny stan zdrowia wymaga wręcz jak najszybszego zaprzestania picia. To też często środek wspomagający utrzymanie abstynencji podczas psychoterapii, po który sięgają osoby mogące się od picia powstrzymać na pewien okres, ale nie radzące sobie z głodami i chcące zabezpieczyć się przed wpadnięciem w ciąg alkoholowy.

Leki na alkoholizm – co stosować?

Wśród tak zwanych „leków na alkoholizm” możemy wyróżnić pięć najczęściej stosowanych medykamentów, które charakteryzują się różnorodnym działaniem.

• Naltrekson

Naltrekson to organiczny związek chemiczny działający niczym antidotum. Łączy się z receptorami opioidowymi w układzie nerwowym, będąc ich antagonistą. To oznacza, że uniemożliwia przyłączenie się substancji narkotycznych do receptorów. Stosuje się go zarówno w leczeniu uzależnienia od alkoholu, jak i od opioidów.

Działanie naltreksonu polega na zmniejszeniu potrzeby zażycia środka, od którego pacjent jest uzależniony. Nie eliminuje jej całkowicie, ale jest skuteczny w leczeniu ciężkich głodów alkoholowych i pomaga utrzymać abstynencję, ponieważ eliminuje wydzielanie endorfin w wyniku przyjęcia alkoholu.

• Akamprozat

Akamprozat to lek stosowany w celu wydłużenia okresu abstynencji. Działa w ośrodkowym układzie nerwowym. Normalizuje działanie układu GABA, które zostało wcześniej zakłócone poprzez stosowanie alkoholu. Dzięki temu pozwala zmniejszyć pragnienie spożycia. Niekiedy terapia akamprozatem bywa łączona z terapią naltreksonem.

• Nalmefen

Działanie nalmefenu jest bardzo podobne do działania naltreksonu. Lek ten również blokuje receptory opioidowe w układzie nerwowym, upośledzając zdolność układu nagrody w mózgu do odczuwania przyjemności związanej z upojeniem alkoholowym. Stosuje się go przede wszystkim w celu wydłużania okresów abstynencji, ograniczając szkody wynikające z uzależnienia.

• Disulfiram

Disulfiram to lek zgoła inny niż trzy poprzednio wymienione. Jego działanie polega na blokowaniu przemiany aldehydu octowego, czyli toksycznego produktu metabolizmu alkoholu, w kwas octowy. To sprawia, że w organizmie pacjenta następuje wzrost stężenia aldehydu i występują objawy zatrucia, takie jak wymioty, nudności, zawroty głowy, przyspieszone bicie serca czy niedociśnienie.

Stosowanie disulfiramu może być niebezpieczne dla osób w krytycznej fazie uzależnienia. Łączenie go z alkoholem może wywołać objawy zagrażające życiu, dlatego pacjent musi wyrazić zgodę na leczenie disulfiramem.

Disulfiram najczęściej występuje w dwóch postaciach – tabletek o handlowej nazwie Anticol oraz popularnej wszywki alkoholowej, znanej jako Esperal. Jakie są różnice pomiędzy tymi preparatami? Anticol przyjmuje się doustnie, dlatego pacjent musi pamiętać o jego zażywaniu. Może też z łatwością samodzielnie odstawić leki w celu sięgnięcia po używkę. Esperal natomiast wszywa się pod skórę, najczęściej w okolicy pośladka. Esperal aktywuje się samoczynnie po kontakcie z alkoholem, jest trudny do usunięcia, więc stanowi skuteczniejszą blokadę dla uzależnionego.

Czy warto leczyć alkoholizm lekami?

Przypomnijmy to raz jeszcze – podstawową formą leczenia alkoholizmu jest psychoterapia. Wszelkie leki mają charakter wspomagający. Odbierają przyjemność z picia, ograniczają chęć sięgnięcia po kieliszek lub – jak disulfiram – są swoistym straszakiem, batem nad głową, który na zasadzie motywacji negatywnej powstrzymuje pacjenta od spożywania alkoholu. Jeśli jednak występuje taka potrzeba, warto sięgnąć po wsparcie farmakologiczne w porozumieniu z lekarzem.

Podstawowe przemiany będące fundamentem do wyjścia z alkoholizmu muszą zajść w głowie osoby uzależnionej. To ciężka praca polegająca na konfrontacji ze schematami myślowymi, trudnościami, lękami, traumami i poczuciem straty, jakie odczuwają początkujący abstynenci.

Jeśli ty lub ktoś z twoich bliskich zmagacie się z uzależnieniem od alkoholu, pierwszym krokiem powinno być zaprzestanie picia. Ze względu na występujące objawy zespołu abstynencyjnego bywa to bardzo trudne. Wówczas pomocna okazuje się detoksykacja. Detoks alkoholowy z dojazdem do domu to bezpieczna i skuteczna metoda przerwania ciągu alkoholowego. Po detoksie pacjent odzyskuje siły i wtedy zaleca się, aby podjął terapię odwykową lub zasięgnął innej potrzebnej pomocy, aby do picia nie wrócić. Nie wahaj się prosić o pomoc – zapewniamy dyskrecję i profesjonalizm podparty latami doświadczeń. Nie bój się zrobić tego pierwszego kroku na drodze do trzeźwego i szczęśliwego życia.