Syndrom DDA – Dorosłe Dzieci Alkoholików

Dzieci dorastające w rodzinie alkoholowej muszą przystosowywać się do warunków, w jakich przyszło im funkcjonować. Już na wczesnym etapie życia spotykają ich ogromne trudności. Odczuwają permanentny stres i strach, co odbija się na ich psychice w przyszłości i sprawia problemy w codziennym, dorosłym życiu. Takie zjawisko zwane jest syndromem DDA – Dorosłych Dzieci Alkoholików. 

Czym jest syndrom DDA? 

Syndrom DDA to zespół objawów, najczęściej psychicznych, występujących u osób dorosłych, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej. Choć nie występuje u wszystkich, to sprawia poważne kłopoty tym, którzy zostali nim dotknięci. DDA odczuwają trudności w dostosowaniu się do otoczenia. Mogą borykać się z problemami w radzeniu sobie ze stresem, nieumiejętnością nawiązywania relacji, brakiem zaufania czy ogólną, nadmierną wrażliwością. Szacuje się, że ok. 15% Polaków zmaga się z syndromem DDA. 

 Fundamenty rozwoju syndromu DDA 

Syndrom DDA powstaje niezależnie od tego, czy w rodzinie pijącym jest jeden rodzic, oboje, a może wszyscy domownicy i krewni. Największym problemem, z którym zmagają się dzieci dorastające w takim środowisku, jest zaburzone poczucie bezpieczeństwa. Dziecko doświadcza nieustannej niepewności. Zamiast cieszyć się beztroską i odpowiednio się rozwijać, musi stawiać czoła ciągłym problemom. Czy tata znów wywoła dziś awanturę? Czy mama znów zapomni przygotować kanapki do szkoły? Czy znowu rodzic uderzy mnie bez powodu? A może nie kupi mi nowych butów, choć stare dawno się zniszczyły, bo pieniądze przeznacza na alkohol? Takie pytania krążą w głowach tych bezbronnych istot. 

Dzieci dorastające w rodzinach alkoholowych odczuwają permanentny stres, który jest bardzo destrukcyjny. Szczególnie w wieku, kiedy u najmłodszych kształtuje się osobowość. Takie dzieci nierzadko doświadczają samotności czy przemocy, a nie otrzymują tak potrzebnej im miłości i opieki. To powoduje, że wykształcają się u nich cechy, pozwalające przetrwać ten trudny okres, a które później odciskają negatywne piętno na ich psychice w dorosłości. 

Role dzieci w rodzinach alkoholowych 

Dziecko, które wychowuje się w rodzinie alkoholowej, doświadcza poczucia destabilizacji. Aby jakoś wpasować się w to dysfunkcyjne otoczenie, przybiera określoną rolę, która może determinować jego osobowość w przyszłości. Do tych ról należą m.in.: 

• Bohater rodziny – tę rolę pełni często najstarsze dziecko, które czuje się odpowiedzialne za młodsze rodzeństwo. Nakłada na siebie wiele obciążeń, ale nie okazuje negatywnych emocji, ponieważ czuje się zobowiązane do przejmowania problemów innych. W przyszłości może wykazywać się nadmiernym altruizmem i brakiem dbałości o swój własny komfort. 
• Kozioł ofiarny – takie dziecko najczęściej doświadcza przemocy ze strony rodziców, zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Jest bite i poniżane, przez co czuje się bezwartościowe. W późniejszym etapie życia ma problemy z poczuciem własnej wartości, przechodzi wczesną fazę buntu i nierzadko samo zaczyna sięgać po używki. 

• Dziecko niewidzialne – rodzic nie interesuje się takim dzieckiem, co sprawia, że ma ono trudność w relacjach z kimkolwiek. Izoluje się od otoczenia, a w przyszłości, kiedy nieuchronnie musi się z nim zmierzyć, boryka się z ogromnymi problemami natury interpersonalnej. 
• Maskotka – z pozoru najłatwiejsza rola, powodująca jednak niemałe problemy w życiu dorosłym. Dziecko staje się swego rodzaju ozdobą rodziny, środkiem rozładowywania napięć, ale nie jest traktowane poważnie. Traci granice, a w dorosłości może być nadmiernie aroganckie, agresywne lub nieodpowiedzialne. 

Konsekwencje dorastania w rodzinie alkoholowej – cechy DDA 

Dorosłe Dzieci Alkoholików spotykają się z niemałymi trudnościami w dorosłym życiu. Lęk, stres i przemoc, których doświadczyły lata temu, skutkują wytwarzaniem się u nich pewnych charakterystycznych cech oraz skłonnością do destrukcyjnych zachowań. Należą do nich m.in.: 

• brak pewności siebie i utrata poczucia własnej wartości; 
• niestabilność emocjonalna; 
• trudność w nawiązywaniu relacji; 

• obawa przed stratą i utratą kontroli; 
• nieumiejętność okazywania uczuć; 
• problemy z wzięciem odpowiedzialności lub nadmiernym jej poczuciem; 
• nadmierna agresja; 
• skłonność do zamartwiania się; 

• nieradzenie sobie z codziennym stresem; 
• nadmierna wrażliwość i uległość; 
• skłonność do uzależnień. 

Nie u każdego DDA występują wszystkie te cechy. Wiele zależy od tego, jak wyglądało dzieciństwo takiej osoby i jakie wzorce były mu dostarczane. Niezależnie od tego, które z tych cech trapią osobę dorosłą, są poważnym problemem, którego nie można bagatelizować. 

Jak sobie radzić z DDA? 

Podstawą leczenia syndromu DDA jest psychoterapia, ponieważ to zaburzenie o podłożu psychicznym. Osoba dorosła ma wówczas okazję do przepracowania swoich problemów z dzieciństwa oraz do spóźnionej nauki funkcjonowania w dorosłym świecie. Jeśli zauważasz u siebie którąkolwiek z tych cech, a dorastałeś/aś w rodzinie alkoholowej, nie wahaj się poprosić o pomoc specjalisty. 

Jeśli natomiast jesteś pijącym rodzicem – niech będzie to dla Ciebie przestroga. Choć kochasz swoje dziecko, Twoje picie może sprawić, że obarczysz go problemami, z którymi będzie musiało walczyć przez całe życie. Jeśli nie chcesz, aby Twój syn lub córka odczuwało konsekwencje Twojego picia w dorosłym życiu, rozpocznij walkę o siebie.  

Jeśli przerwanie picia sprawia Ci trudność, odczuwasz nadmierny dyskomfort fizyczny lub psychiczny – rozpocznij od detoksu alkoholowego. Detoks alkoholowy pomoże Ci przywrócić równowagę elektrolitową w organizmie, zniwelować przykre objawy abstynencyjne i da Ci oręż do walki o przyszłość – Twoją i Twoich najbliższych. Kolejnym krokiem powinna być terapia uzależnień, do której gorąco zachęcamy. Jeśli potrzebujesz pomocy w rozpoczęciu tej bitwy – skontaktuj się z nami. Nie odkładaj tej decyzji na później, Twoja przyszłość zaczyna się dziś.